Parelduiker in Genval

De Parelduiker (Gavia arctica) broedt in het hoge Noorden. Hij wordt bij ons het meest in het winterhalfjaar gezien, en dan bijna steeds langs de kust. In het binnenland is de soort schaars. Dit juveniele exemplaar zit al een tijdje op het meer van Genval, en is ronduit tam. Het dier is helemaal geen mensen gewend, en stoort zich zelfs niet aan een hele batterij natuurfotografen. Toen ik er was zat hij op 2 meter van ons... Uniek, en volgens mij once in a lifetime!

Damhert in het Maldegemveld

Geregeld komt men bij schemering Damherten (Dama dama) tegen in het Maldegemveld. Slechts op enkele plaatsen in Vlaanderen, zoals in het Maldegemveld - Drongengoed, zijn er, na ontsnapping, vrijlevende groepjes gevormd, en is er zelfs sprake van voortplanting.

Roodborst in de Bourgoyen

Iedereen kent het roodborstje (Erithacus rubecula), een vogeltje met een hoog knuffelgehalte, dat echter heel wat agressie kan vertonen wanneer zijn territorium wordt geschonden door soortgenoten. Het roodborstje is een van de weinige vogels die eigenlijk het gehele jaar door zingt, vooral in de schemering. De foto hieronder maakte ik in de Bourgoyen. Zelf vind ik het, door de eigenzinnige pose, een van mijn betere foto’s van roodborst – en ik beschik ondertussen over een hele collectie…

Roodborsttapuit in de Bourgoyen

Dit mannetje Roodborsttapuit (Saxicola rubicola) fotografeerde ik in de Bourgoyen. De Roodborsttapuit wordt in België het meest gezien van maart tot oktober, maar sommige exemplaren, zoals onze vriend op de foto, overwinteren ook.

Ree in Zomergem, en in de Dordogne

Het Ree (Capreolus capreolus) heeft een vosrode zomervacht (zie foto 2 en 3), die in in september-oktober wisselt naar een grijsbruine wintervacht. Gedurende de wintermaanden hebben de reegeiten een ‘schortje’, een witgrijze haarpluk op het achterwerk die lijkt op een staart. Reeën hebben echter, in tegenstelling tot andere hertachtigen, geen staart.

Reeën leven het grootse deel van het jaar solitair. In de wintermaanden worden echter ‘sprongen’ gevormd, bestaande uit een oudere geit met de jongen van die zomer, eventueel aangevuld met jongen van de vorige zomer en veelal ook een bok.

Reeën zijn actief in de schemering en ’s nachts. Overdag houden ze zich meestal schuil, maar in gebieden waar weinig verstoring door menselijke activiteiten plaatsvindt, kan men ook op klaarlichte dag reeën waarnemen – zoals op de bovenste foto, afgelopen weekend, in Zomergem. 

De onderste 2 opnames tonen respectievelijk reegeit en reebok, en werden gemaakt in de Dordogne, in 2014.

Rode eekhoorn in Ekkelgem

Deze Rode eekhoorn (Sciurus vulgaris) kwam nieuwsgierig dichterbij aan Roksem Put (Ekkelgem). In tegenstelling tot wat veel mensen denken, houden eekhoorns geen winterslaap. Wel zijn ze in de winter minder lang actief, om niet teveel energie te verliezen.

Holsteelboleet in Drongenggoed

De Holsteelboleet (Boletinus cavipes f. aureus) is een in België zeldzame paddenstoel, die enkel voorkomt in lariksbosjes. In Drongengoed heeft men speciaal een perceel lariks niet gekapt omdat er holsteelboleten staan. Het afgeknapte exemplaar op de foto toont waaraan de paddenstoel zijn naam dankt.

Bosuil in Zomergem

Deze prachtige bosuilen (Strix aluco) konden In Zomergem worden gefotografeerd dankzij Lode - nachtfotografie met een krachtige lamp.

De bosuil komt voor in grijze en bruine vorm: hier staan beide kleurvormen op dezelfde foto.

Kleine alk op het Grevelingenmeer

De Kleine alk (Alle alle) broedt met miljoenen in de arctische gebieden, en overwintert tot in het Noordzeegebied. Af en toe geraken, bij westenstormen, individuen uit koers, die dan tot aan onze kust of zelfs tot op  het vasteland worden geblazen. Zo ook dit exemplaar dat ik kon fotograferen op Brouwersdam, in het Grevelingenmeer. De kleine alk is het kleine broertje van de papegaaiduiker, en is met zijn 17 cm en enorme beweeglijkheid moeilijk te fotograferen. Zeldzaam in België en Nederland, en voor mij een soort die ik nooit eerder zag.  

Zwarte zee-eend op Schouwen-Duiveland

Dit bijzonder schattige eendje is een vrouwtje Zwarte zee-eend (Melanitta nigra). Deze dieren komen in onze streken nooit aan land, behalve als er iets fout gaat: de eend in kwestie vonden we totaal uitgeput terug op de rijweg aan Brouwersdam, Schouwen-Duiveland. Op die manier maakten we het mee dat we met een kwakende eend op de achterbank naar het dierenasiel van Zierikzee hebben gereden, alwaar de dierenambulance onze gevederde vriend oppikte, en hem naar het vogelopvangcentrum van Middelburg heeft gebracht. Hopelijk binnen afzienbare tijd weer alive en kicking midden op de Noordzee!

Grote kale inktzwam in Zomergem

De Grote kale inktzwam (Coprinopsis atramentaria) is een zeer algemene paddenstoelensoort die het ganse jaar door kan worden gevonden. Hieronder jonge, uitgegroeide en bijna vergane exemplaren.

Japanse Stekelhoren aan de Oosterschelde

Oorspronkelijk afkomstig van de Oost-Aziatische kusten (Japan-China-Korea) en nabij het eiland Sakhalin en de Koerillen, werd, in 1924, de Japanse Stekelhoren (Ocenebra inornata) voor het eerst buiten het oorspronkelijke verspreidingsgebied aangetroffen langs de Pacifische kust van de Verenigde Staten. In de daaropvolgende decennia heeft de soort zich geleidelijk verder weten te verspreiden, met o.a. meldingen uit Canada en Californië (1941). Een halve eeuw later was Europa aan de beurt, met de eerste vondst in Frankrijk. Inmiddels zijn ook de Ierse kust en de Engelse zuidkust bereikt, evenals de Nederlandse wateren (Yerseke). In alle gevallen gaat het om verspreiding middels (import door de mens van) oesters, waarop de soort predeert. En inderdaad: wij vonden een levend exemplaar tussen de oesterbanken, nabij Yerseke.

Bladpootrandwants in Moerbeke

De Bladpootrandwants (Leptoglossus occidentalis) komt sinds circa 1999 in Europa voor en breidt zich vanuit Zuid-Europa sterk invasief uit. Sinds circa 2007 wordt deze wants ook in België en Nederland gevonden, in eerste instantie voornamelijk langs de kust, maar inmiddels (sinds 2013) ook verder in het binnenland. Men vindt ook nimfen, hetgeen op beginnende populaties duidt. Het exemplaar op de foto vonden we terug in het Heidebos in Moerbeke, op Brem (Cystisus scoparius).

De bladpootrandwants is de enige wants in België en Nederland met uitgerokken achterschenen – meteen ook een belangrijk determinatiekenmerk, én het uiterlijke kenmerk waaraan deze wants haar naam dankt.

Hoornaar in Zomergem

De Hoornaar (Vespa crabro) is de grote broer van de ‘gewone’ wesp die u in de zomer komt ergeren bij het nuttigen van een frisdrank. De hoornaar, die deel uitmaakt van de familie van de plooivleugelwespen,  is dubbel zo groot (3,5 cm!), en ziet er daardoor gevaarlijker uit. Behalve door zijn afmeting valt hij ook op door zijn roodbruine kop en borststuk. De rest van het achterlijf is geel met zwarte dwarstekening, zoals bij de gewone wesp. Anders dan gewone wespen zijn hoornaars niet geïnteresseerd in zoetigheid.

Hoornaars hebben een slechte reputatie: onterecht meent men dat een steek gevaarlijk, zelfs levensbedreigend zou zijn. Een hoornaar is echter zachtaardiger en beduidend minder agressief dan een andere wesp, en als hij bij bedreiging toch steekt zijn de gevolgen identiek aan die van een ‘gewone’ wespensteek: hoogstens komt de angel iets dieper in de huid terecht en wordt de steek iets pijnlijker – zonder daarom gevaarlijker te zijn. Hoornaars komen meer en meer in onze streken voor, en het valt mij op dat ze dit najaar bijzonder talrijk zijn: ik kom ze zowat in elke tuin en elk bos tegen.

Bij het optreden van de eerste nachtvorst sterven alle hoornaars, behalve de bevruchte vrouwtjes. Zij worden de koninginnen van de volgende generatie. In de zomer worden de eerste werksters geboren, daarna geslachtsrijpe vrouwtjes en angelloze mannetjes.

Kleine vliegenvanger in Oostende

Deze Kleine vliegenvanger (Ficedula parva) is een absolute zeldzaamheid: hij werd in 10 jaar tijd slechts 16 keer in België waargenomen. Fantastisch mooi vogeltje, dat zich gewillig liet fotograferen. Ondanks het harde licht en de schaduwen van de bladeren toch aanvaardbare beelden kunnen maken.

Dat men bij dergelijke waarnemingen nooit alleen is moge blijken uit de laatste foto...

Verzwakte blauwe reiger in Waarschoot

Vandaag een verzwakte Blauwe reiger (Ardea cinerea) opgehaald en naar het vogelopvangcentrum in Merelbeke gebracht. 't Is daar dat er wonderen worden verricht: baxterken links en dwangvoedingsken rechts, en ik heb er alle vertrouwen in dat onze vriend straks weer de vrije natuur in kan. Gevaarlijke mannen, die reigers, vandaar de bril en de handschoenen... Bij reigers moet men beducht zijn voor de snavel (kan probleemloos door je hand worden geramd), terwijl men bij een roofvogel en een uil de klauwen moet mijden. Logisch: een reiger gebruikt zijn snavel om voedsel te vangen, en een roofvogel zijn klauwen. De bek dient enkel als bestek, niet als aanvalswapen.

Foto's zijn niet over naar huis te schrijven, maar ik heb ze -ahum- dan ook niet zelf gemaakt...

Bijzon in Oostende

Op de bovenste foto ziet u, rechts naast de zon, een lichtverschijnsel dat lijkt op een stukje regenboog: het gaat om een bijzon: fel gekleurde vlekken met alle kleuren van de regenboog. Soms, zoals op de foto, is één bijzon zichtbaar, soms twee. Dit verschijnsel komt relatief vaak voor, maar wordt niet frequent waargenomen, want men moet ervoor in de richting van de zon kijken.

Egel gefilmd in Zomergem

Vorige week een wildcamera gekocht, die we deze nacht voor het eerst hebben uitgeprobeerd in de tuin. De camera begint te filmen en foto's te nemen zodra hij lichaamswarmte registreert. Onmiddellijk succes: een Egel (Erinaceus europaeus) speelde gewillig model!

Meteen ook het eerste filmpje op deze blog.

Blauwe glazenmaker in Zomergem

Deze Blauwe glazenmaker (Aeshna cyaena) kon ik in de vlucht fotograferen, dankzij een korte sluitertijd, mooi weer, en een dosis geduld. Daaronder details van de kop, het borststuk, en de vleugel.

Donkere kraaiachtigen in Vlaanderen

Vaak, zo merken wij in onze omgeving, verwarren niet-vogelkijkers zwarte kraai, roek en kauw. De Zwarte kraai (Corvus corone), bovenste foto, en de Roek (Corvus frugilegus), foto eronder, lijken nogal op elkaar, maar de roek heeft een onbepluimde, lichtgrijze snavelbasis, een statige, ietwat schommelende manier van lopen, en slordig aflopende veren aan de poten ('broek'). De Kauw (derde foto) is kleiner, heeft een blauwachtige iris en een grijze nek. De roek is onze streken vooral een wintervogel (hoewel er in Vlaanderen ook broedkolonies zijn), terwijl zwarte kraai en kauw het hele jaar door in groten getale voorkomen. De Bonte kraai (Corvus cornix), vierde foto, komt quasi nooit in het binnenland voor en is in België ook aan de kust zeer zeldzaam. De bonte kraai onderscheidt zich van de zwarte kraai door zijn verenkleed. De Raaf (Corvus corax), laatste foto, tenslotte komt niet in Vlaanderen voor (wel in Wallonië).  Het is de grootste kraaiachtige ter wereld, en onze grootste zangvogel. De raaf wordt meestal in de vlucht gezien en is dan herkenbaar aan zijn geruite staart. Herintroductieprogramma's zoals op de Hoge Veluwe in Nederland zijn succesvol.

Heksenboter in Zomergem

Heksenboter (Fuligo septica) behoort tot de Myxomyceten of Slijmzwammen. Het wordt niet tot het dierenrijk gerekend, maar ook niet tot het plantenrijk.

Net als paddenstoelen en varens ontstaat een slijmzwam uit een spore, een soort van primitief zaadje. Uit een spore van een slijmzwam komen na kieming één tot vier amoeben (protoplasmen)  tevoorschijn: eencellige organismen die zich voeden met bacteriën en schimmels. Als ze groot genoeg zijn begint de celdeling, en kunnen omvangrijke kolonies ontstaan. 

Na versmelting ontstaan zygoten, die zich op dezelfde wijze voeden met bacteriën, schimmels en ander organisch materiaal. In deze fase neemt de protoplasmamassa enorm toe, dit wordt het plasmodium (zie eerste foto) genoemd. Opvallend is dat het plasmodium zich kan verplaatsen, op zoek naar voedsel of betere omstandigheden. Op dezelfde foto ziet men links van de heksenboter gele sporen, waaruit blijkt dat er een verplaatsing naar rechts is gebeurd.

Na enige dagen gaat het plasmodium over tot vruchtvorming,  en droogt het helemaal op. Wat blijft is een plakkaat met sporen die door de wind en door dieren (bijvoorbeeld slakken) worden verspreid (zie de tweede foto).

Ongelooflijk maar waar: slijmzwammen kunnen leren, hebben een primitief geheugen, en kunnen in een doolhof de meest gunstige weg vinden naar voedsel.

Heksenboter lijkt op boter, maar is het duidelijk niet: de boter, zo dacht men vroeger,  moest wel gekarnd zijn door een heks – vandaar de naam.

Muurtekening in Glasgow

Om de asgrauwe troosteloosheid van sommige delen van Glasgow te maskeren heeft men op verscheidene gebouwen immense, en vaak zeer mooie, muurschilderingen aangebracht. Onderstaand “fresco” vonden wij bijzonder geslaagd. Let op de verhoudingen ten opzichte van de auto, en op de lieflijkheid van de roodborstjes tegenover de stoerheid van het afgebeelde personage.

Vink en roodborst in Schotland

Soms is natuurfotografie bijzonder eenvoudig - getuige daarvan deze foto's van een juveniele Roodborst (Erithacus rubecula) en een Vink (Fringilla coelebs) op een picknickplaats in Schotland. Op dergelijke plaatsen hebben vogels vaak hun angst laten varen om kruimeltjes te komen bedelen.

Kijk op de laatste foto  hoe deze beelden werden gemaakt...